نتایج آزمایش‌های سازگاری و پیشاهنگ گونه‌های درختی در استان آذربایجان غربی

مقاله حاضر نتایج چهار طرح تحقیقاتی سازگاری و دو طرح تحقیقاتی پیشاهنگ اجرا شده با ۲۲ گونه و پروونانس پهن‌برگ و سوزنی‌برگ را در استان آذربایجان غربی (ارومیه، خوی و ماکو) ارائه می نماید. مناطق مورد مطالعه از نظر اقلیمی در طبقه‌بندی نقاط نیمه‌خشک با زمستان‌های خیلی سرد قرار می گیرند. تعداد روزهای یخبندان در سال بین ۹۷ تا ۱۱۵ روز و دوره خشکی تابستانه بین ۱۱۱ تا ۱۳۲ روز به‌طول می‌انجامد. خاک مناطق مورد مطالعه آهکی، شور و قلیایی است. نتایج این بررسی نشان می‌دهند که در طرح‌های سازگاری:  - منطقه قیه‌لو ارومیه "گونه‌های داغداغان، زبان‌گنجشک پاکستان، اقاقیا، سنجد و کاج بروسیا از درصد زنده‌مانی و رشد ارتفاعی مطلوبی برخوردارند. آیلان نیز در این منطقه موفق بوده است. - در منطقه  پیله‌ور خوی دو گونه سنجد و ارغوان بیشترین سازگاری را نشان داده و استقرار و سازگاری داغداغان، اقاقیا و آیلان نیز قابل قبول بوده است. - موفقیت گونه‌های مورد آزمایش در منطقه ماکو نسبت به دو منطقه دیگر کمتر بوده، گونه‌های گلابی، سنجد، اقاقیا و زبان‌گنجشک نتایج بهتری نسبت به سایر گونه‌ها نشان داده‌اند. نتایج طرح‌های پیشاهنگ بیانگر این مطلب هستند که: - در ارومیه چهار گونه سنجد، زبان‌گنجشک پاکستان، اقاقیا و گونه دیگر زبان‌گنجشک (Fraxinus rotundifolia) انطباق خود را دوباره با محیط نشان داده ولیکن به‌علت بارش برف سنگین در سال 1361 از رشد ارتفاعی مطلوبی برخوردار نبوده‌اند. - استقرار و رشد ارتفاعی گونه‌های مورد مطالعه در پیله‌ور خوی مطلوب نبوده و تصور می‌شود که این مساله به‌دلیل انتقال نهال‌ها به‌صورت ریشه‌باز در هنگام کاشت بوده است. در جنگل‌کاری در مناطق نیمه‌خشک توجه به اهدافی از جمله ایجاد فضای سبز، توسعه سطوح جنگلی، حفاظت خاک و استفاده از محصولات فرعی مانند میوه، صمغ و اسانس در کنار تولید چوب امری بایسته است.